| Explanations in Malagasy |
3 faha-11 amin' ny filaharan' ny volana malagasy. Ny anarany dia nalaina avy tamin' ny anaran' ny antokon' ny kintana (constellation zodiacale), izay ataon' ny Arabo hoe El-daloû (Verseau).
Ny Malagasy, raha mbola tsy nanjakan' ny herin' ny Filazantsara ny saina amam-panahiny, dia nino sy nitoky tamin' ny fisian' ny vintana sy ny tonon' andro, izay nofantarin' ny mpanandro arakaraka ny fandehan' ny volana.
Ny tonom-bolana malagasy 12 dia nozaraina ho efa-toko, nalahadahatra teny amin' ny lafin-trano efatra, mba hamantarana ny orim-bintana sy ny tonon' andro. Tamin' ireo antoko efatra ireo dia natao hoe reni-vintana ny tonom-bolana mifanadrify amin' ny zoron-trano efatra, ary ny ankobany sisa kosa dia zana-bintana. Ny reni-vintana eo anjoro-firarazana (avaratra atsinanana) dia Alahamady: io no voaloham-bolana. Ny zana-bintana eo amin' ny lafiny atsinanana dia Adaoro sy Adizaoza. Ny reni-vintana eo anjoron' akoho (atsimo atsinanana) dia Asorotany. Ny zana-bintana eo amin' ny lafiny atsimo dia Alahasaty sy Asombola. Ny reni-vintana eo anjorom-baravarambe (atsimo andrefana) dia Adimizana. Ny zana-bintana eo amin' ny lafiny andrefana dia Alakarabo sy Alakaosy. Ny reni-vintana eo anjorom-baravarankely (avaratra andrefana) dia Adijady. Ny zana-bintana eo amin' ny lafiny avaratra dia Adalo sy Alohotsy. Ny Adalo izany dia eo anelanelan' ny zoron-trano avaratra andrefana sy ny andry avaratra. Eo no toerana fanajam-bahiny indrindra ao an-trano.
Ny andro rehetra anatin' ny iray volana dia zarazaraina ho tonon' andro (jours astrologiques) samy hafa; ka ny reni-vintana efatra dia samy mitondra tonon' andro telo avy, izay atao hoe vava sy vonto ary vodiny; ny zana-bintana kosa dia samy mitondra roa avy, izay atao hoe vava sy vodiny. Koa ny andro ahatsinanan' ny volana Adalo dia vava-Adalo, ary ny ampitson' io dia vodi-Adalo; ary ny andro fahatelo sy fahefatra dia vava-Alohotsy sy vodi-Alohotsy; ny andro telo manarakaraka izay dia vava-Alahamady sy vonto-Alahamady ary vodi-Alahamady (satria reni-vintana ny Alahamady, ka mitondra telo); ary dia mandroso toy izany mandra-pahafatin' ny volana Adalo.
Lany amin' ny 28 andro ny tonom-bolana 12, araka ny isan' y tonon' andro entiny avy. Kanefa ny volana (lune) amin' ny fandehany dia maharitra 29 andro sy tapany eo ho eo hatramin' ny ahatsinanany ka hatramin' ny ahafatesany. Koa satria miakina amin' ny andro tena ahatsinanan' ny volana ny filazana ny tonon' andro dia tsy maintsy mivoaka maraina alina koa ny mpanandro rehetra rehefa mby amin' ny faha-27-n' ny volana mba hijery ny halehiben' ny volana sisa izay tazana eny amin' ny vodilanitra atsinanana. Ka raha efa kely dia kely no sisa, ka tokony ho faty ny ampitson' io, dia lazainy ho teteza-mita, na maty koa velona izany; satria afak' ampitson' io andro itazanany io dia tsinana ny volana manaraka. Raha mbola lehibebe ihany ny sisa, ka tokony tsy ho faty raha tsy afa-ampitson' izany, dia lazainy mamono tokana izany, ka tonga miampy iray ny isan' ny andro amin' io volana io. [1.10]
4 [3.1]
5 volana faharoa amin'ny taona [Taimoro]
[1.78]
6 Anaran' ny volana faharaika ambin' ny folo amin' ny filaharan' ny volana malagasy merina, manarakaraka ny Adijady ary alohan' ny Alohotsy, ka ny toerany ao an-trano dia eo amin' ny lafin-drindrina avaratra, ilany andrefana. Ny rivotra dia natao hoe adalo, ary ny rivotr' adalo dia manimba zavatra betsaka. Ny tononandro adalo dia lazaina ho androndranomaso be alahelo
7 Fanandroana: Vavany: miala vintana fa maty kely; vodiny: midalodalo ka miadaladala, tsara vintana, tratra antitra anefa, na dia manan-toetra malahelohelo aza araka ilay fitenenana hoe: Adalo be ranomaso [1.1]
|
